Αξιοσημείωτες είναι οι απόψεις των εκπροσώπων του ατομισμού αναφορικά με την ψυχή. Κατά την αντίληψή τους, η ψυχή είναι μια σύνθεση από στρογγυλά και ευκίνητα άτομα, που αποκτούν την ποιότητα της φωτιάς. Τέτοιου είδους άτομα, που δεν ασκούν καμία επίδραση στο μηχανισμό της ύλης, βρίσκονται άφθονα μέσα στον κόσμο και λαμβάνονται από τα ζωντανά όντα με την εισπνοή του αέρα.
Τα άτομα αυτά σχηματίζουν μέσα στο σώμα ένα συγκρότημα ατόμων, που διαλύεται βέβαια με το θάνατο κι έτσι αποκλείεται η αθανασία της ψυχής. Όμως, στο ζωντανό οργανισμό το εν λόγω συγκρότημα διατηρείται ως ένα δεύτερο, λεπτότερο σώμα —χάρη στη διαρκή είσοδο καινούριων ατόμων της ψυχής με τον αέρα της αναπνοής— και εκτελεί καταπληκτικές λειτουργίες.
Η ψυχή είναι φορέας ανεξάρτητων κινητικών παρορμήσεων, φορέας της σκέψης και της αίσθησης. Έτσι, ο άνθρωπος, κρίνοντας και σχεδιάζοντας, βρίσκεται μέσα στην ύλη, που κατά τα άλλα είναι άψυχη και κινείται μόνο μηχανικά.
Επομένως, η ψυχή είναι ως προς τη σύνθεσή της και την τελική μοίρα της προσαρμοσμένη στο ατομιστικό κοσμοείδωλο. Ωστόσο, οι ατομιστές, διασπώντας ουσιωδώς τη συνοχή του δικού τους συστήματος, μας παραπέμπουν σε ένα δυαδιστικό κοσμοείδωλο για την ψυχή, όταν κάνουν λόγο για την κίνησή της, που μεταδίδεται στο σώμα, και τις λειτουργίες που αυτή εκτελεί.
Η ατομική θεωρία: Ο Λεύκιππος και ο Δημόκριτος (Μέρος Α’)
Η ατομική θεωρία: Ο Λεύκιππος και ο Δημόκριτος (Μέρος Β’)
Η ατομική θεωρία: Ο Λεύκιππος και ο Δημόκριτος (Μέρος Γ’)
Η ατομική θεωρία: O Λεύκιππος και ο Δημόκριτος (Μέρος Δ’)